Bài viết khảo sát các văn liệu của các hoàng đế, văn nhân, quan lại liên quan đến biển Đông trong thời cổ trung đại. Nghiên cứu này cho thấy, diễn ngôn Nho giáo chiếm một địa vị khá quan trọng, nó trở thành bối cảnh tri thức, hệ thống quyền lực để xâu chuỗi các xu hướng khác nhau của diễn ngôn văn học. Cùng với núi và đồng bằng, những diễn ngôn hướng biển với những tri nhận hoặc mỹ cảm về biển đảo có thể coi là những xu hướng không thể không xem xét đến khi nghiên cứu về lịch sử văn học. Như một sợi chỉ đỏ xuyên suốt, diễn ngôn Nho giáo đã trở thành một trong những nền tảng tư tưởng, và là động lực để người Việt hướng biển và từ biển mở rộng về phương Nam. Việc áp dụng lý thuyết diễn ngôn trong nghiên cứu mảng đề tài này ít nhiều có đóng góp trên phương diện lý luận văn học, góp phần soi sáng một góc khuất nhưng thú vị của lịch sử văn học và lịch sử văn hóa.