Tên gọi của Giải thưởng được đặt theo tên Anh hùng Lao động, Thiếu tướng, Giáo sư, Viện sỹ Trần Đại Nghĩa, người chiến sĩ - nhà khoa học tiêu biểu, người đã đặt nền móng cho khoa học kỹ thuật quân sự Việt Nam và là Viện trưởng đầu tiên của Viện Khoa học Việt Nam - tiền thân của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam ngày nay.
Giải thưởng Trần Đại Nghĩa được trao tặng 3 năm/lần, nhằm khích lệ và tôn vinh các nhà khoa học có thành tựu xuất sắc về khoa học tự nhiên và công nghệ; tham gia tổ chức triển khai ứng dụng các kết quả đó để đóng góp vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước.
Giải thưởng được xét trên 9 lĩnh vực khoa học tự nhiên và công nghệ, gồm: toán học, cơ học, khoa học thông tin và khoa học máy tính, vật lý, hóa học, khoa học về sự sống, khoa học về trái đất, khoa học biển, khoa học môi trường và năng lượng.
Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại buổi Lễ.
Giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2025 được trao tặng cho hai công trình nghiên cứu khoa học: "Công nghệ hồ treo thu trữ nước vách núi" của nhóm tác giả: PGS. TS Vũ Cao Minh - Viện Các khoa học Trái đất, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam; TS Vũ Văn Bằng - Viện Công nghệ nước và Môi trường, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam; kỹ sư Nguyễn Chí Tôn, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hà Giang (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hà Giang).
Công trình "Nghiên cứu, phát triển sản xuất tủ điện trung thế" của nhóm tác giả Phạm Đình Thắng - Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần kỹ thuật công nghiệp Á Châu; Đoàn Kỳ Bá - Phó tổng giám đốc Công ty Cổ phần kỹ thuật công nghiệp Á Châu; Bùi Văn Đam - Trưởng ban Năng lượng, Công ty Cổ phần kỹ thuật công nghiệp Á Châu.
Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng trao Giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2025 cho các tác giả đoạt giải.
Phát biểu tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng cho rằng, giải thưởng không đơn thuần là một danh hiệu khoa học, mà còn là nguồn cảm hứng lớn đối với thế hệ trẻ. Khi một công trình khoa học được vinh danh, chuyển hóa được tri thức thành sản phẩm phục vụ đời sống, đó chính là lời khẳng định rằng: Khoa học Việt Nam hoàn toàn có thể làm chủ công nghệ, đổi mới sáng tạo và đồng hành cùng sự phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đề nghị Hội đồng Giải thưởng Trần Đại Nghĩa nghiên cứu lại quy chế để Giải thưởng từ việc trao 3 năm/lần thành 1 năm/lần, đối tượng, lĩnh vực trao giải mở rộng hơn để kịp thời động viên, khuyến khích các chuyên gia, các nhà khoa học tham gia vào giải quyết các bài toán lớn của đất nước.
L.H