Một số thách thức của Côn Đảo
Côn Đảo là một địa điểm văn hóa du lịch có nhiều ý nghĩa lịch sử của cả nước, được Chính phủ đặc biệt quan tâm trong quy hoạch và phát triển, nhằm phát huy thế mạnh của đảo, đặc biệt phát triển khu kinh tế du lịch - dịch vụ chất lượng cao, độc đáo và hấp dẫn.
Tuy nhiên hiện nay, Côn Đảo đang gặp phải một số khó khăn sau:
Thứ nhất, thách thức trong vấn đề xử lý rác thải. Bãi rác Bãi Nhát có tổng diện tích khoảng 3.800 m2 hiện đã chứa hơn 70.000 tấn rác và diện tích còn lại chỉ còn khoảng 300 m2, trong khi mỗi ngày Côn Đảo phát sinh khoảng 15 tấn rác thải. Bên cạnh đó, hiện tượng nước rỉ rác ngấm xuống đất, tác động đến chất lượng nước, hệ sinh thái dưới nước gần bãi rác.
Thứ hai, thiếu nước sinh hoạt, đặc biệt trong mùa cao điểm du lịch. Dân số và lượng du khách đến đảo đang gia tăng mạnh, kéo theo sự gia tăng về nhu cầu sử dụng nước. Trong khi đó, Côn Đảo đang phụ thuộc vào lượng nước được tích tụ chủ yếu vào mùa mưa ở các hồ chứa. Điều này đã ảnh hưởng lớn đến nguồn cung cấp nước trên toàn đảo.
Thứ ba, hệ sinh thái quanh đảo đang có nguy cơ bị suy thoái do tác động của các hoạt động kinh tế và biến đổi khí hậu. Những diễn biến bất thường của thời tiết đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến hoạt động khai thác du lịch, giảm sản lượng sản xuất nông nghiệp, đồng thời ảnh hưởng không nhỏ đến nguồn nước ngọt dự trữ.
Thiếu nước ngọt và ô nhiễm nước thải là 2 vấn đề quan trọng cần được giải quyết của Côn Đảo.
Với tiềm năng, lợi thế của cũng như trước những thách thức từ các nguyên nhân khách quan và chủ quan đang cản trở sự phát triển bền vững của Côn Đảo, việc tìm ra giải pháp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững, thích nghi với biến đổi khí hậu và hài hòa với hệ sinh thái đặc trưng hiện được xem là một trong những nhiệm vụ chính trị hàng đầu của tỉnh
Hướng tới phát triển bền vững dựa trên mô hình kinh tế tuần hoàn
Việc chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn hiện là xu hướng trên thế giới, được Đảng và Nhà nước quan tâm, thúc đẩy triển khai. Kinh tế tuần hoàn là một hệ thống kinh tế đặt trọng tâm vào mối quan hệ hài hoà giữa môi trường sinh thái, công bằng xã hội và phát triển kinh tế. Kinh tế tuần hoàn đã được đề cập trong văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII như là một giải pháp cho phát triển bền vững, cụ thể Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII nêu rõ: “Chủ động thích ứng có hiệu quả với biến đổi khí hậu, phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai, dịch bệnh, quản lý, khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả và bền vững tài nguyên; lấy bảo vệ môi trường sống và sức khoẻ nhân dân làm mục tiêu hàng đầu; kiên quyết loại bỏ những dự án gây ô nhiễm môi trường, bảo đảm chất lượng môi trường sống, bảo vệ đa dạng sinh học và hệ sinh thái; xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, thân thiện với môi trường”. Ngày 07/10/2022 Bộ chính trị đã ban hành Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 07/10/2022 về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Trong đó nhấn mạnh: đẩy mạnh áp dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi mô hình kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn tại các địa phương...
Thực hiện các chủ trương nêu trên, ngày 25/09/2020, Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu lần thứ VII, nhiệm kỳ 2020-2025 đã ban hành Nghị quyết số 09-NQ/ĐH, xác định nhiệm vụ phát triển du lịch theo hướng chất lượng cao; xây dựng và thực hiện Chiến lược phát triển, định vị thương hiệu du lịch tỉnh theo hướng nâng cao chất lượng trên bản đồ du lịch trong nước và quốc tế. Nhiều văn bản về việc đầu tư phát triển kinh tế Côn Đảo bền vững, theo mô hình kinh tế tuần hoàn đã được ban hành như: Thông báo Kết luận số 288-TB/TU ngày 29/04/2021 của Thường trực Tỉnh ủy về việc triển khai Dự án Nhà máy nước sinh hoạt và phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn trên địa bàn huyện Côn Đảo; Công văn số 5411/UBND-VP ngày 19/05/2021 của UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu về việc triển khai Thông báo kết luận số 288-TB/TU ngày 29/04/2021 của Thường trực Tỉnh ủy về việc triển khai dự án nhà máy nước sinh hoạt và phát triển mô hình Kinh tế tuần hoàn trên địa bàn huyện Côn Đảo...
Phát triển bền vững, tăng trưởng xanh là mục tiêu hướng tới của Côn Đảo.
Đặc biệt, ngày 16/03/2023, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 495/QĐ-UBND về việc phê duyệt đề án “Nghiên cứu và ứng dụng mô hình kinh tế tuần hoàn phục vụ phát triển kinh tế - xã hội bền vững huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030”. Trong đó đặt ra các mục tiêu cụ thể như: đến năm 2025 tái sử dụng, tái chế, xử lý 85% lượng chất thải nhựa phát sinh; tỷ lệ thu gom và xử lý nước mưa phục vụ sinh hoạt đạt 10% trong giai đoạn 2026-2030; tỷ lệ xử lý nước thải và tái sử dụng nước thải cho các mục đích khác nhau đạt 10% vào năm 2030; tỷ lệ phương tiện sử dụng điện, năng lượng xanh đạt tối thiểu 10% giai đoạn 2022-2025, tăng 30% giai đoạn 2026-2030; tỷ lệ sản xuất và tiêu thụ các nguồn nguyên vật liệu tại chỗ đạt 10% trong giai đoạn 2026-2030; tỷ lệ thu gom, sửa chữa, tân trang, tái sử dụng các sản phẩm đã qua sử dụng đạt 10% vào năm 2025 và 15% trong giai đoạn tiếp theo…
Với những mục tiêu, giải pháp cụ thể được nêu ra trong đề án, chắc chắn trong thời gian tới, Côn Đảo sẽ có sự thay đổi tích cực. Một mặt có thể đáp ứng được nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, mặt khác giữ gìn vệ sinh môi trường, phát huy các giá trị văn hóa, sinh thái, chủ động ứng phó với những thay đổi môi trường để đáp ứng các yêu cầu, chủ trương phát triển bền vững, tăng trưởng xanh mà Đảng và Nhà nước đề ra.
Minh Nguyệt