Hầu hết các dân tộc ở miền núi phía Bắc nước ta đã có quan hệ lâu đời với người đồng tộc hoặc khác tộc ở quốc gia khác có chung và không chung đường biên giới. Trong bối cảnh hiện nay, mối quan hệ ấy được tăng cường hơn trên các hoạt động kinh tế, sinh hoạt xã hội, giao lưu văn hóa..., đem lại nguồn thu nhập đáng kể cho hộ gia đình, làm thay đổi cơ cấu kinh tế, giúp bảo tồn văn hóa tộc người... Tuy nhiên, bên cạnh những tác động tích cực cũng có không ít ảnh hưởng tiêu cực đến ổn định xã hội, an ninh quốc phòng tại địa phương, nhất là các quan hệ hôn nhân không đăng ký, buôn bán ma túy, phụ nữ và trẻ em, di cư tự do qua biên giới.