Vải lai U trứng Kim Bảng được trồng tại xã Nguyễn Ủy, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam.
Tiềm năng phát triển của Vải lai U trứng Kim Bảng
Huyện Kim Bảng là một trong những địa bàn quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Hà Nam. Nơi đây có điều kiện tự nhiên, khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp với sự sinh trưởng, phát triển của cây vải. Từ khoảng năm 2001, những cây vải lai U trứng đầu tiên lấy giống từ cây vải U trứng tại Hải Dương đã được trồng tại xã Nguyễn Ủy, huyện Kim Bảng. Vải U trứng trồng tại xã Nguyễn Ủy cho quả ngọt, cùi dày, hạt nhỏ, không bị sâu đầu, hình dạng giống quả trứng, khi chín có màu đỏ hồng rất bắt mắt. Cho đến nay, giống vải này đã được trồng khá phổ biến trên địa bàn huyện Kim Bảng. Cây phát triển tốt, năng suất quả ổn định, chất lượng quả ngon, phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng.
Vải lai U trứng trồng tại Kim Bảng thường chín sớm, trước vải thiều khoảng 30 ngày, thu hoạch ngay từ tháng 4 âm lịch nên giá bán cao gấp 2-3 lần các loại vải cho quả chính vụ. Vải lai U trứng Kim Bảng phần lớn được thương lái thu mua đưa đi tiêu thụ tại các tỉnh, thành phố khác. Ước tính thu nhập hàng năm của các hộ trồng vải tại Kim Bảng dao động từ 220-300 triệu/ha (chi phí sản xuất chỉ chiếm khoảng 20% giá trị thu được).
Theo thống kê của UBND huyện Kim Bảng, tổng diện tích trồng cây Vải lai U trứng trên địa bàn huyện là gần 80 ha. Trong đó, nhiều nhất là xã Nguyễn Uý với 58 ha, sau đó là các xã Tượng Lĩnh, Khả Phong, Liên Sơn... với gần 400 hộ. Một số cây vải có tuổi đời 20 năm, cho năng suất từ 3-4 tạ quả mỗi vụ.
Vải lai U trứng Kim Bảng trong mùa thu hoạch
Cây vải lai U trứng đang góp phần cải thiện thu nhập, chuyển dịch cơ cấu cây trồng, nâng cao hiệu quả trên diện tích canh tác nhưng những người trồng vải, đặc biệt là chính quyền địa phương vẫn không khỏi trăn trở, lo lắng. Đó là làm sao để xây dựng được thương hiệu và mở rộng thị trường. Bên cạnh đó, người nông dân trồng vải vẫn còn hạn chế trong áp dụng khoa học kỹ thuật, phòng trừ sâu bệnh, sản xuất cây ăn quả an toàn theo hướng VietGAP, chưa thành lập được các hội/hiệp hội, hợp tác xã sản xuất cây ăn quả vùng chuyển đổi, chưa có tem, nhãn sản phẩm, chưa hình thành được chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm, nên đầu ra chưa ổn định. Vì vậy, việc xây dựng thương hiệu cho vải lai U trứng Kim Bảng là rất cần thiết, để từ đó tạo cơ hội cho giống vải này mở rộng diện tích trồng và phát triển bền vững.
Xây dựng thương hiệu cho Vải lai U trứng Kim Bảng
Với mục đích gia tăng giá trị kinh tế, thay đổi nhận thức của người sản xuất, tạo tiền đề cho sản xuất hàng hoá quy mô lớn, xây dựng đồng bộ chuỗi giá trị của “vải lai U trứng Kim Bảng” thông qua việc xây dựng thương hiệu, bảo đảm kiểm soát chất lượng và nguồn gốc sản phẩm. UBND tỉnh Hà Nam đã phê duyệt dự án “Xây dựng, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận vải lai U trứng Kim Bảng dùng cho sản phẩm vải quả của huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam”. Trung tâm Ứng dụng Tiến bộ Khoa học Công nghệ và Kiểm định, Kiểm nghiệm Hà Nam được lựa chọn là đơn vị chủ trì thực hiện dự án.
Ngay sau khi dự án được phê duyệt, Đơn vị chủ trì đã tham mưu, hỗ trợ UBND huyện Kim Bảng hoàn thiện hồ sơ đăng ký bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận Vải lai U trứng Kim Bảng nộp Cục Sở hữu Trí tuệ. Dự án cũng đã hoàn thiện hệ thống công cụ kiểm soát sử dụng nhãn hiệu chứng nhận vải lai U trứng Kim Bảng; mô hình tổ chức quản lý và cấp quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận vải lai U trứng Kim Bảng. Dự án cũng đã tiến hành xây dựng các phương tiện quảng bá nhãn hiệu chứng nhận như: thiết kế bộ nhận diện sản phẩm; biển hiệu, poster, tem nhãn sản phẩm, tem truy xuất nguồn gốc, tờ rơi... cho sản phẩm Vải lai U trứng Kim Bảng.
Nhãn hiệu “Vải lai U trứng Kim Bảng” được đăng ký bảo hộ.
Ngày 26/11/2024, Vải lai U trứng Kim Bảng đã được Cục Sở hữu trí tuệ Cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu số 514085. Việc đăng ký bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận đối với Vải lai U trứng Kim Bảng góp phần nâng cao vị thế và sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường khu vực, trong nước và quốc tế. Thúc đẩy quá trình ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất, chăm sóc, thu hái, nâng cao chất lượng của sản phẩm. Từ đó góp phần làm tăng giá trị kinh tế - văn hóa và uy tín của sản phẩm vải lai U trứng Kim Bảng trên thị trường, tạo thêm công ăn việc làm, tăng thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân trong vùng dự án. Đồng thời, dự án còn giúp nâng cao hiểu biết, nhận thức của người dân, lãnh đạo chính quyền địa phương về pháp luật sở hữu trí tuệ nói chung và vấn đề đăng ký bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận cho sản phẩm đặc sản của địa phương nói riêng.
Phạm Thịnh