Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng chụp ảnh lưu niệm cùng tập thể cán bộ Cục Thông tin, Thống kê.
Những kết quả đã đạt được
Phát biểu tại buổi làm việc, Cục trưởng Cục Thông tin, Thống kê Trần Đắc Hiến đã báo cáo tổng quan về một số kết quả hoạt động của đơn vị trong thời gian qua.
Cục trưởng Cục Thông tin, Thống kê Trần Đắc Hiến báo cáo tổng quan về một số kết quả hoạt động của đơn vị trong thời gian qua.
Trong công tác quản lý nhà nước: Cục Thông tin, Thống kê đã xây dựng và tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực thông tin, thống kê, thư viện. Cục cũng thực hiện cấp giấy chứng nhận đăng ký kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN ở ba cấp (quốc gia, cấp bộ, cấp cơ sở), cấp mã số ISSN (trung bình hàng năm từ hơn 50 đến hơn 80 mã số).
Trong lĩnh vực hợp tác quốc tế: Cục là thành viên các tổ chức quốc tế như ISSN (Mạng lưới số Xuất bản phẩm định kỳ Quốc tế), APAN (Mạng Tiên tiến châu Á - Thái Bình Dương), IFLA (Liên hiệp các Tổ chức Thư viện quốc tế), ICSTI (Trung tâm Thông tin Khoa học Kỹ thuật Quốc tế) và là quan sát viên của OECD.
Công tác thông tin khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo: Trong thời gian qua, Cục đã biên soạn và xuất bản 682 số ấn phẩm thông tin KH&CN; 7.400 tin KH&CN phục vụ lãnh đạo, quản lý, hoạch định chính sách, nghiên cứu và đào tạo. Bên cạnh đó, Cục cũng tổ chức thực hiện các cuộc điều tra thống kê về: Nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp, tiềm lực KH&CN của các tổ chức KH&CN, hội nhập quốc tế về KH&CN, nhận thức công chúng về KH&CN để cung cấp thông tin phục vụ lãnh đạo, quản lý, hoạch định chiến lược, chính sách...
Công tác thư viện khoa học và công nghệ: Cục Thông tin, Thống kê hiện đang phục vụ bạn đọc trên cả nước tiếp cận và khai thác nguồn tài liệu lớn nhất cả nước về KH&CN, bao gồm 672.000 tài liệu in (sách, tạp chí, báo cáo kết quả nhiệm vụ KH&CN); quyền truy cập tới 40 triệu tài liệu số, 20.080 sách điện tử, tạp chí điện tử có hệ số ảnh hưởng cao từ các các cơ sở dữ liệu học thuật hàng đầu thế giới như: ScienceDirect, Springer Nature, IEEE, ACS, Sage, ProQuest Central, InCites, Scopus... Trong giai đoạn 2020-2024, trung bình mỗi năm Cục phục vụ khoảng 11.000 bạn đọc tại chỗ và từ xa (gồm các nhà quản lý, nhà nghiên cứu, giảng viên, sinh viên...).
Cục cũng chủ trì Liên hợp thư viện Việt Nam về nguồn tin KH&CN, với sự tham gia của trên 100 thành viên và quan sát viên trên cả nước, phục vụ hàng trăm nghìn bạn đọc là cán bộ nghiên cứu, giảng viên, sinh viên các viện nghiên cứu, trường đại học
Bên cạnh đó, Cục cấp quyền truy cập, khai thác cơ sở dữ liệu ScienceDirect và Scopus (cơ sở dữ liệu học thuật lớn nhất thế giới) cho 7 đơn vị: Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Thái Nguyên, Đại học Huế, Đại học Đà Nẵng, Đại học Cần Thơ, góp phần thiết thực nâng cao chất lượng nghiên cứu và đào tạo tại các đơn vị này, đặc biệt giúp gia tăng đáng kể số lượng công bố quốc tế của Việt Nam trong thời gian qua.
Công tác hỗ trợ phát triển thị trường công nghệ: Cục Thông tin, Thống kê thí điểm tổ chức hoạt động Sàn Giao dịch thông tin công nghệ và thiết bị trực tiếp và trực tuyến tại 24 Lý Thường Kiệt từ năm 2022 nhằm kết nối, cung cấp nguồn tài nguyên thông tin KH&CN, thông tin công nghệ và thiết bị chào bán cho các tổ chức, doanh nghiệp. Đầu tháng 04/2025, Cục đã phối hợp tổ chức thành công Triển lãm quốc tế lần thứ 8 về công nghệ phân tích, thí nghiệm, chẩn đoán và công nghệ sinh học tại Việt Nam (Analytica Vietnam 2025) với 300 gian hàng trưng bày các công nghệ, thiết bị, giải pháp của các nhà sản xuất, nhà cung cấp và nhà phân phối hàng đầu trên thế giới về thiết bị thí nghiệm, dụng cụ phân tích và công nghệ tiên tiến từ 150 đơn vị tham gia.
Công tác đăng ký hoạt động KH&CN: Trong 7 tháng đầu năm 2025, Cục đã trình Lãnh đạo Bộ cấp 168 Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động KH&CN, trong đó 36 Giấy chứng nhận đăng ký mới, 132 Giấy chứng nhận đăng ký thay đổi, bổ sung.
Công tác đánh giá khoa học: Trong 7 tháng đầu năm 2025, Cục đã cung cấp gần 2.200 lượt chuyên gia cho các đơn vị trong và ngoài Bộ để thành lập 157 Hội đồng tư vấn nhiệm vụ cấp quốc gia; cập nhật thông tin mới về hoạt động KH&CN cho 350 chuyên gia đã có trong cơ sở dữ liệu, bổ sung mới được trên 250 chuyên gia trong nước. Hiện nay, cơ sở dữ liệu đã có khoảng 4.400 chuyên gia đáp ứng được yêu cầu của công tác quản lý nhiệm vụ KH&CN theo thông lệ quốc tế.
Hiện nay, Cục đang nghiên cứu xây dựng hành lang pháp lý, các bộ tiêu chí và phương pháp đánh giá khoa học để áp dụng trong thời gian tới.
Đổi mới toàn diện phương pháp thống kê
Thứ trưởng Bộ KH&CN Hoàng Minh nhận định, hệ thống S.T.I.D hiện nay vẫn chưa xây dựng được một cơ sở dữ liệu phản ánh đầy đủ và chính xác thực trạng tiềm lực của ngành, đặc biệt là về nhân lực, trang thiết bị, hạ tầng kỹ thuật cũng như các hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D). Sự thiếu hụt này đang gây khó khăn cho công tác quản lý, phân tích và dự báo chiến lược. Để khắc phục tình trạng trên và nâng cao hiệu quả hoạt động thống kê trong lĩnh vực này, Thứ trưởng đã đề xuất 5 nhóm nhiệm vụ trọng tâm.
Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Hoàng Minh tại buổi làm việc.
Thứ nhất, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng một hệ thống dữ liệu nền tảng, đồng bộ và có khả năng phục vụ công tác quản lý vĩ mô. Hệ thống này sẽ đóng vai trò là cơ sở thiết yếu trong việc hoạch định chính sách phát triển, xác định ưu tiên đầu tư và phân bổ nguồn lực một cách khoa học, sát với thực tế.
Thứ hai, hoạt động thống kê cần vượt ra khỏi khuôn khổ thu thập số liệu đơn thuần, phải gắn với đánh giá tác động và lượng hóa cụ thể đóng góp của S.T.I.D đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Những dữ liệu có tính chứng minh sẽ là công cụ hỗ trợ hiệu quả trong truyền thông chính sách và ra quyết định dựa trên bằng chứng xác thực, từ đó tạo sự đồng thuận trong xã hội.
Thứ ba, đổi mới toàn diện phương pháp thống kê, bao gồm việc mở rộng phạm vi điều tra, nâng cao phối hợp với các cơ quan như Tổng cục Thống kê, ngành hải quan, thuế và các bộ/ngành liên quan. Chỉ khi dữ liệu được thu thập đầy đủ và chính xác, hoạt động quản lý, giám sát và đầu tư mới thực sự hiệu quả.
Thứ tư, khuyến nghị các đơn vị trong ngành tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế nhằm tích hợp dữ liệu Việt Nam vào hệ thống thống kê toàn cầu. Đồng thời, cần chủ động kiểm chứng và phản biện các số liệu quốc tế khi cần thiết, nhằm bảo vệ hình ảnh và vị thế chính thống của Việt Nam, tránh bị hiểu sai hoặc dẫn dắt thông tin không đúng về năng lực quốc gia trong lĩnh vực KH&CN.
Thứ năm, rà soát, sắp xếp lại hệ thống các đơn vị thống kê trong toàn ngành, nhằm đảm bảo tính thống nhất với mô hình tổ chức mới của Bộ KH&CN. Việc này sẽ góp phần loại bỏ tình trạng trùng lặp, sai sót và thiếu đồng nhất trong dữ liệu, đồng thời nâng cao hiệu quả vận hành, tính minh bạch và linh hoạt của hệ thống thông tin trong toàn ngành.
Trở thành trung tâm tư vấn chính sách và điều phối dữ liệu khoa học công nghệ quốc gia
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc.
Phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, trong kỷ nguyên của dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu không còn đơn thuần là một công cụ hỗ trợ, mà đã trở thành nền tảng cốt lõi cho việc ra quyết định. Thiếu dữ liệu thì không thể tổ chức quản lý hiệu quả; thiếu thông tin thì quá trình đổi mới gần như không thể diễn ra. Do đó, hệ thống tích hợp cơ sở dữ liệu dùng chung của Bộ KH&CN cần được xây dựng và phát triển theo hướng tập trung, đồng bộ đảm bảo các yếu tố "đúng, đủ, sạch, sống", đáp ứng các tiêu chí: đầy đủ, chính xác, sạch và luôn được cập nhật. Khái niệm "dữ liệu sống" không chỉ hàm ý sự cập nhật liên tục, mà quan trọng hơn là dữ liệu đó phải có giá trị sử dụng thực tế, dễ tiếp cận, có thể khai thác và phục vụ trực tiếp cho công tác quản lý, nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và phát triển.
Để hiện thực hóa mục tiêu này, Bộ trưởng yêu cầu Cục Thông tin, Thống kê tổ chức lại hệ thống dữ liệu theo hướng mở, tiến tới xây dựng nền tảng chia sẻ thông tin quốc gia trong lĩnh vực S.T.I.D. Cùng với đó, tận dụng dữ liệu như một loại tài sản sống, có khả năng tạo ra giá trị thiết thực cho hoạt động điều hành, nghiên cứu và phát triển.
Về các giải pháp mang tính đột phá, Bộ trưởng nhấn mạnh, Cục Thông tin, Thống kê cần thành lập Trung tâm phân tích dữ liệu và tư vấn chính sách trực thuộc Cục. Cục có thể tổ chức theo mô hình tích hợp ba mảng chức năng: thống kê, thông tin (là hai mảng hiện có) và bổ sung mảng phân tích, tư vấn. Cùng với đó xây dựng hệ thống dữ liệu mở, liên thông. Cục đóng vai trò như một trung tâm kết nối dữ liệu, nơi mọi cá nhân, tổ chức có thể dễ dàng truy xuất, phục vụ cho nhu cầu nghiên cứu.
Bộ trưởng đề nghị Cục ứng dụng các công nghệ hiện đại như AI, dữ liệu lớn, kết hợp đội ngũ trí thức để phân tích xu hướng công nghệ, năng lực các tổ chức nghiên cứu; qua đó xây dựng mạng lưới hợp tác, tự động hóa các quy trình phân loại đề tài, sáng chế, công bố quốc tế. Đồng thời, cần phát triển khả năng dự báo điểm mạnh, điểm yếu về đổi mới sáng tạo, R&D, hình thành bản đồ năng lực theo ngành, lĩnh vực. Một hướng đi chiến lược khác là nghiên cứu cơ chế đặc thù để hợp tác công - tư về dữ liệu. Cục có thể kết nối với các startup dữ liệu, viện nghiên cứu độc lập nhằm khai thác hiệu quả nguồn dữ liệu. Bộ trưởng nhấn mạnh, mục tiêu trọng yếu là chuyển vai trò của Cục từ đơn vị làm thông tin và thống kê trở thành trung tâm tư vấn chính sách và điều phối dữ liệu KH&CN quốc gia.
Thay mặt Cục Thông tin, Thống kê, Cục trưởng Trần Đắc Hiến trân trọng gửi lời cảm ơn tới Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, Thứ trưởng Hoàng Minh cùng các đồng chí lãnh đạo các đơn vị chức năng của Bộ đã quan tâm chỉ đạo, định hướng cho sự phát triển của Cục trong thời gian tới. Tiếp thu đầy đủ các nhiệm vụ được giao, Cục cam kết sẽ phát huy tinh thần đoàn kết, chủ động và nghiêm túc trong tổ chức triển khai. Trong thời gian tới, Cục sẽ tập trung thực hiện các hoạt động mới, thiết thực, góp phần nâng cao hiệu quả phục vụ S.T.I.D, đồng thời đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
PT