Sứ mệnh mới của ngành giáo dục
Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc phát biểu tại cuộc họp.
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc cho biết, bình dân học vụ số không chỉ là một nhiệm vụ chuyên môn, mà còn mang tính chất của một sứ mệnh xã hội. Trong kỷ nguyên số, tri thức và kỹ năng số không còn là đặc quyền của một bộ phận, mà cần trở thành nền tảng phổ cập cho mọi công dân, góp phần nâng cao dân trí, thúc đẩy phát triển kinh tế và bảo đảm công bằng xã hội. Đây là bước phát triển tiếp nối phong trào "Bình dân học vụ" trong lịch sử, nay được khoác lên mình hình hài của thời đại số - nơi tri thức, kỹ năng số trở thành công cụ tối quan trọng để nâng cao dân trí, phát triển kinh tế và bảo đảm công bằng xã hội.
Đối với Đề án 06 xây dựng học liệu và nền tảng Bình dân học vụ số, Bộ Giáo dục và Đào tạo được giao xây dựng chương trình đào tạo cho 4 đối tượng là học sinh, sinh viên; người lao động trong doanh nghiệp; công chức, viên chức và người dân. Đến nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành chương trình và phối hợp với các đơn vị, trường đại học, cao đẳng xây dựng tài liệu, học liệu. Những học liệu, tài liệu sau khi hoàn thiện sẽ đưa lên nền tảng trực tuyến để 4 nhóm đối tượng này có thể tham gia học miễn phí.
Phát biểu tại cuộc họp, Phó Cục trưởng Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin (Bộ Giáo dục và Đào tạo) Tô Hồng Nam nêu rõ trách nhiệm của đơn vị trong vai trò đầu mối điều phối triển khai phong trào theo kế hoạch của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Theo đó, đơn vị đang tiếp tục tổng hợp ý kiến đóng góp từ các cơ sở, hoàn thiện báo cáo trình Bộ trưởng, đồng thời đôn đốc việc thực hiện bảo đảm tiến độ và chất lượng.
Nhấn mạnh nhiệm vụ kết nối - một yếu tố cốt lõi trong chuyển đổi số, Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin có trách nhiệm phối hợp với các đơn vị chuyên môn, các cơ sở giáo dục và các đầu mối kỹ thuật để bảo đảm tính kết nối liên thông, đồng bộ về nền tảng công nghệ, học liệu và hạ tầng để triển khai phong trào một cách đồng bộ và bền vững.
Các ý kiến phát biểu tại Hội nghị cũng đề cập đến các nội dung như: tầm quan trọng của việc đưa giáo dục đặc biệt vào nội dung triển khai phong trào, nhằm bảo đảm quyền tiếp cận học tập bình đẳng cho người khuyết tật, người yếu thế và các nhóm dễ bị tổn thương trong xã hội; cần có hướng dẫn chuyên môn riêng cho giáo dục hòa nhập trong môi trường số, đồng thời bố trí nguồn lực tài chính phù hợp để các cơ sở đào tạo, đặc biệt là các trường sư phạm, có thể phát triển mô-đun học liệu chuyên biệt và tổ chức tập huấn cho đội ngũ giáo viên làm công tác giáo dục đặc biệt; tăng cường tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) vào hệ thống quản lý học tập để hỗ trợ người học cá nhân hóa trải nghiệm học tập, nâng cao hiệu quả tiếp cận học liệu số...
Cần những hành động cụ thể
Theo PGS.TS Nguyễn Văn Hiền - Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, chuyển đổi số giáo dục sẽ không toàn vẹn nếu thiếu đi sự hiện diện của những nhóm yếu thế. Việc lồng ghép giáo dục đặc biệt vào “Bình dân học vụ số” là điều cần thiết để đảm bảo quyền học tập bình đẳng cho người khuyết tật, người yếu thế và những nhóm dễ bị tổn thương trong xã hội. Vì vậy, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần ban hành hướng dẫn riêng cho giáo dục hòa nhập trong môi trường số, đồng thời phân bổ nguồn lực để phát triển học liệu chuyên biệt và tập huấn đội ngũ giáo viên. Khi chuyển đổi số thật sự bao trùm và nhân văn, mới có thể nói đến một xã hội học tập toàn diện, nơi không ai bị bỏ lại phía sau.
Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc ghi nhận, dù mới bắt đầu, song những kết quả bước đầu đã đặt nền móng quan trọng cho sự lan tỏa bền vững của một phong trào học tập gắn với thực tiễn số hóa đời sống. Tuy nhiên, để “Bình dân học vụ số” không chỉ dừng ở phổ cập kỹ năng, mà thực sự tạo dựng được thói quen học tập suốt đời trong môi trường số, ngành Giáo dục cần tiếp tục triển khai đồng bộ và có chiều sâu các nhiệm vụ đã đề ra.
Để phong trào đi vào triển khai thực chất, Thứ trưởng yêu cầu các đơn vị chức năng khẩn trương hoàn thiện các mô-đun học liệu nền tảng, làm cơ sở triển khai đại trà; đồng thời phối hợp chặt chẽ với các cơ sở giáo dục xác định rõ lộ trình, đơn vị thực hiện và mục tiêu cụ thể.
Cùng với đó, cần tiếp tục tích hợp kỹ năng số vào chương trình học thông qua hoạt động thực hành phù hợp với từng bậc học. Hạ tầng công nghệ phải được đảm bảo ổn định, đồng bộ và sẵn sàng kết nối với nền tảng công dân số quốc gia.
Về nguồn lực, Thứ trưởng giao xây dựng cơ chế tài chính minh bạch, hướng dẫn rõ quy trình sử dụng kinh phí hỗ trợ cho việc biên soạn, triển khai và phổ biến học liệu số, bảo đảm đúng quy định và hiệu quả. Thành công của phong trào không nằm ở khẩu hiệu, mà ở những hành động cụ thể, có kế hoạch, có lộ trình và có trách nhiệm. Đó là con đường để ngành Giáo dục góp phần kiến tạo một nền giáo dục số toàn diện, hướng tới phát triển công dân số trong thời đại mới.
PT