Cách đây 20 năm, ngày 14/4/2003, một tổ chức các nhà khoa học quốc tế đã công bố thành công trong dự án giải mã bộ gen người (Human genome project - HGP). Tính đến thời điểm đó, HGP là dự án đầu tiên trong lịch sử ghi nhận lại trình tự gen gần như hoàn chỉnh của con người. Kết quả này là đỉnh cao của những nỗ lực kéo dài hơn một thập kỷ, với sự tham gia của hàng nghìn nhà khoa học trên toàn cầu. Từ đó tới nay, nhiều nghiên cứu đã được phát triển dựa trên thông tin về hệ gen người, góp phần không nhỏ trong nghiên cứu về các bệnh lý di truyền ở người.

Vi điện trở nhớ (memory-resistor hay memristor) là một linh kiện điện tử có khả năng lưu trữ thông tin thông minh và tiêu thụ ít năng lượng hơn so với các công nghệ truyền thống. Memristor đang được nghiên cứu và ứng dụng trong rất nhiều lĩnh vực, từ nhận dạng mẫu và học máy, mạch chức năng logic và tính toán trong các mạch điện tử phức tạp, trong thiết kế robot và ứng dụng mô hình trí tuệ nhân tạo. Bài báo giới thiệu memristor cũng như một số xu hướng phát triển của công nghệ này trong tương lai.

Kiểu dáng công nghiệp (KDCN) là tài sản quan trọng của một công ty khởi nghiệp. Bảo hộ KDCN đóng vai trò lớn trong việc bảo vệ các thiết kế độc đáo khỏi bị sao chép và xâm phạm, do đó ngày càng trở nên quan trọng đối với các nhà thiết kế và doanh nghiệp trên toàn cầu. Bài viết giới thiệu tổng quan về chính sách pháp luật và quy trình đăng ký KDCN ở Úc, đặc biệt là việc bảo hộ dành cho các công ty khởi nghiệp và doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Nguồn máu nhân tạo từ phòng thí nghiệm đã lần đầu tiên được truyền vào người trong một thử nghiệm lâm sàng mang tính bước ngoặt. Công nghệ này có thể cho phép các nhà khoa học sản xuất các nhóm máu cần thiết phục vụ cho những người cần truyền máu liên tục vì một số căn bệnh, hoặc trong trường hợp nguồn máu hiến tặng bị thiếu hụt.

Với nhiều tính năng ưu việt, có thể tạo ra những cấu trúc có thể tự biến đổi, công nghệ in 4D đang được đẩy mạnh nghiên cứu phát triển, hứa hẹn mở ra hướng đi mới, cung cấp cho nhân loại những cải tiến công nghệ vượt bậc ở nhiều lĩnh vực như: xây dựng cơ sở hạ tầng, y tế, công nghệ sinh học, hàng không vũ trụ... Bài viết giới thiệu về nền tảng và sự phát triển của công nghệ in 4D, vật liệu in và một số ứng dụng tiêu biểu.

Những khám phá mới trong hơn một thế kỷ qua đã ngày càng làm sáng tỏ hơn bức tranh sinh động về những tính chất độc đáo của hiện tượng siêu dẫn. Sự phát triển gần đây của đi-ốt siêu dẫn sử dụng graphene xoắn, nhiều lớp đã làm cho việc tìm hiểu cách thức hoạt động của các chất siêu dẫn khác thường trở thành một chủ đề mới quan trọng của nghiên cứu cơ bản.

CRISPR được viết tắt từ những chữ cái đầu của cụm từ Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats (Cụm gene di truyền sao chép di lại). CRISPR được phát hiện lần đầu tiên ở trong vi khuẩn và vi khuẩn cổ năm 1987. Năm 2012, các nhóm nghiên cứu tại Đại học California (Hoa Kỳ) và Đại học Umea (Thụy Điển) đã đề xuất dùng CRISPR  như một công cụ chỉnh sửa gene "có thể lập trình". Năm 2015, Tạp chí Science bầu chọn CRISPR là công nghệ khoa học quan trọng nhất, khởi đầu kỷ nguyên công nghệ sinh học mới, giúp chỉnh sửa thông tin di truyền của mọi tế bào một cách nhanh chóng và chính xác. Tuy nhiên, CRISPR vẫn chưa phải là một công nghệ hoàn hảo. Công cụ chỉnh sửa gene mới có tên “Prime editing” mới được giới thiệu gần đây hứa hẹn sẽ khắc phục những nhược điểm của CRISPR truyền thống.

Mới đây, các nhà nghiên cứu tại Đức đã chế tạo thành công pin mặt trời song song perovskite/CIS hai đầu cuối nguyên khối với hiệu suất gần 25% - giá trị cao nhất đạt được cho đến nay đối với công nghệ này. Đặc biệt hơn, các tấm pin mặt trời này có khối lượng rất nhẹ và linh hoạt. Chúng có thể được sử dụng trên các phương tiện giao thông, thiết bị di động và những thiết bị có thể gấp hoặc cuộn lại.

Khoa học thế giới năm 2022 ghi dấu nhiều thành tựu ấn tượng trong lịch sử khoa học nhân loại, có thể kể đến như những hình ảnh rất sâu từ vũ trụ, giống lúa lâu năm, sự sáng tạo của trí tuệ nhân tạo... Mới đây, Tạp chí Science đã bình chọn 10 thành tựu khoa học thế giới nổi bật của năm, Tạp chí xin giới thiệu cùng bạn đọc.

10 sản phẩm này do The Scientist bình chọn. Những sản phẩm công nghệ sáng tạo được chọn năm nay tập trung vào lĩnh vực lâm sàng và những sản phẩm khác đại diện cho những tiến bộ đáng kể trong kỹ thuật giải trình tự gen, phân tích đơn bào…